Zamek w Kończycach Małych
Pierwsza pisemna wzmianka o Kończycach Małych znajduje się w wykazie wsi płacących dziesięcinę biskupom wrocławskim z 1305 r. Przypuszczalnie już wtedy istniał we wsi dwór. Będący właścicielami zamku w latach 1538 – 1656 ród Czelów z Czechowic rozbudował zachowany w tym stanie, w znacznym stopniu po dziś dzień zamek, któremu nadano renesansową formę z reprezentacyjnym arkadowym dziedzińcem. Składał się on wtedy z czterech skrzydeł, z których dwa zajmował dom mieszkalny, a dwa skrzydła budynki gospodarcze. Z rąk rodu Czelów kończycki zamek przeszedł pod władanie Pełków (1657 – 1837) z Nowego Miasta. Utracił też wtedy swoje znaczenie obronne – zasypano fosy, a na zewnątrz zamku utworzono romantyczny ogród w stylu angielskim. Trzecią rodziną posiadającą zamek byli Folwarczni, z których Jan w 1880 roku przeprowadził generalny remont i przebudowę siedziby. Podczas II Wojny Światowej zamek uległ znacznym uszkodzeniom. Wyremontowany w latach 1956 – 1957. Kolejny generalny remont przeprowadziła w latach 1993 – 1995 Gmina Zebrzydowice. Obecnie w zamku znajduje się “Gościniec Zamkowy” - restauracja, karczma i hotel. Przywrócony do dawnej świetności zamek, składał się z dwóch prostopadłych do siebie, kamienno–ceglanych, prostokątnych skrzydeł. Jest budowlą piętrową, tylko częściowo podpiwniczoną. Proste elewacje zewnętrzne podzielone są poziomym gzymsem między kondygnacjami, część okien natomiast posiada kamienne, profilowane obramienia i renesansowe kraty. U zbiegu skrzydeł umiejscowiono bramę z przejazdową, sklepioną kolebkowo sienią. Nad renesansowym portalem bramy wmurowano kamienne płaskorzeźbione nadproże z datą 1560 oraz herbem Sedlnickich, ozdobione prostymi rozetami. W przyziemiu od strony dziedzińca, wzdłuż obu skrzydeł, znajdują się filarowo–arkadowe podcienia zamknięte koszowymi łukami częściowo wzmocnione skarpami.
Zamek w Zebrzydowicach
Pierwotnie zebrzydowicki zamek był budowlą obronną wzniesioną w stylu gotyckim o czym świadczą datowane na XV – XVI wiek zachowane fragmenty murów oraz jego dogodne do obrony usytuowanie. Pierwszym, znanym rodem, władającym Zebrzydowicami był staropolski szczep Korniców. Ich następcami byli Liszkowie z Niemieckiej Lutynii – właściciele Zebrzydowic w latach 1524 – 1583. W pobliskim kościele parafialnym znajdują się wspaniałe renesansowe epitafia Jerzego Liszki i jego żony Anny z Czelów. W skutek licznych transakcji i działów spadku po kolejnych właścicielach Zebrzydowic wieś została podzielona na dwie części – ten stan trwał od 1583 do 1747 roku. Najświetniejszy okres zamku przypada na lata 1747 – 1888. Wtedy to Zebrzydowice były własności rodu baronów de Mattencloit, których zebrzydowicki zamek był główną siedzibą. Z tego okresu datuje się też gruntowna przebudowa zamku, który wtedy zatracił cechy obronne na rzecz funkcji reprezentacyjno – mieszkalnych. Tak powstał, zachowany do dziś choć bez oficyn, zbudowany na rzucie prostokąta, piętrowy pałac w stylu niemieckiego baroku. Parter pałacu został oszkarpowany, co przypominało obronny charakter budowli.
Pierwsze piętro oddzielone zostało gzymsem od przysadzistego przyziemia. Jego narożniki zostały zaokrąglone, elewacje ozdobiono lizenami z belkowaniem, które oddzielały od siebie prostokątne okna nakryte ozdobnymi gzymsami. Główną ozdobą frontowej ośmioosiowej fasady stał się przewyższający elewację ryzalit, z szeroką bramą w parterze, na piętrze ujęty parami pilastrów o kompozytowych kapitelach i zwieńczony trójkątnym przyczółkiem. W jego szczycie umieszczono okrągły kamienny kartusz z herbami baronów de Mattencloit i Beessów. Wokół herbów znajduje się nieczytelny napis dotyczący fundatorów: „IN * ETE * MATTENCLOIT * RENATA – TE * BEEHS” oraz zatarta data, którą dotychczas określano na rok 1760. Całość budynku przekryta została mansardowym dachem z dwoma symetrycznymi lukarnami. Pomieszczenia parteru wraz z dużą przelotową sienią posiadały sklepienia kolebkowe z lunetami, żaglaste i nieckowe, natomiast na piętrze pokoje były nakryte belkowym stropami. Nie zachowały się przekazy o ówczesnym wyglądzie wnętrz, można jedynie przypuszczać, że piętro posiadało reprezentacyjny charakter, z ozdobnymi posadzkami i stolarką, ścianami ozdobnymi sztukateriami i polichromią, której resztki się zachowały, oraz bogatymi kaflowymi piecami, jak miało to miejsce w innych śląskocieszyńskich rezydencjach. Po stronie północno – zachodniej pałacu rozciągał się, ukształtowany w formie dwóch tarasów, prawie dwuhektarowy park. W 1888 roku Zebrzydowice, w związku z znacznym zadłużeniem majątku zostały wystawione na sprzedaż. Nabył je, wraz z zamkiem, hrabia Henryk Larisch von Monnich. Sam zamek stracił wtedy swój rezydencjonalny charakter stając się siedzibą administracji majątku. Uszkodzony w znacznym stopniu podczas działań wojennych zamek został odbudowany w latach sześćdziesiątych XX wieku.
Drewniany Kościół Parafialny p.w. Podwyższenia Krzyża w Kaczycach
Drewniany kościół pochodzi z niedalekiej Ruptawy, gdzie wystawiono go przed 1620 r. Do Kaczyc obiekt przeniesiono w 1972 r. i wiernie odtworzono. Kościół posiada konstrukcję zrębową, a wieżę zwieńczoną izbicą wzniesiono na konstrukcji słupowej. Na zewnątrz kościół otoczony jest sobotami, których dach pokryto gontami. We wnętrzu uwagę zwraca barokowy ołtarz główny z XVIII w. W świątyni znajduje się kopia gotyckiej rzeźby Piety z końca XV w. oraz barokowe tabernakulum. Ołtarze boczne przedstawiają św. Barbarę i św. Katarzynę, a malowidła naścienne pochodzą z lat 70-tych XX w.
Drewniany kościół p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego w Marklowicach Dolnych
Drewniany kościół p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego w Marklowicach Dolnych – pochodzi z drugiej połowy XVI wieku. Jest cennym zabytkiem, należy do zespołu śląskich drewnianych obiektów sakralnych. To najstarszy i najcenniejszy zabytek gminy. Wybudowano go w 1739 roku na wzgórzu, którego zbocza zajmuje miejscowy cmentarz. Fakt ten dokumentujący napis na belce stropowej pod łukiem triumfalnym. Kościół należy do najpiękniejszych i najlepiej zachowanych kościółków drewnianych na całym Śląsku Cieszyńskim. Samo wnętrze obiektu jest bardzo interesujące. Jest to jednonawowy budynek z ostatkami, od strony prezbiterium w kształcie pięciokąta, na zewnątrz ma zadaszone schody do oratorium, otwarte w kierunku prezbiterium. Ma rację ten, kto uważa kościółek za unikat, schody bowiem są wyjątkowym i niepowtarzalnym dziełem budowlanym – nie występują w okolicznych budowlach. Niezwykłym jest też brak sanktuśnika, co związane jest prawdopodobnie z silnymi wpływami tradycji protestanckiej na tym terenie. Na zachodniej frontowej ścianie znajduje się wieża czworoboczna z dzwonnicą, zakończoną kopułą, która jak gdyby wychylała się poza oś budowli, co daje wrażenie bardzo luźnego połączenia. Pod wieżą znajduje się przedsionek ze schodami ze schodami do kruchty z galerią. W części obwodu kościoła jest krużganek z kolumnami. Wnętrze kościoła zdobią, odkryte podczas prac restauratorskich w latach dziewięćdziesiątych XX w. malowidła z motywami kwiatowymi oraz stylizowanymi wazami. Powierzchnia stropu w prezbiterium pokryta jest drobnymi kwiatkami, które również zdobią inne wolne miejsca na ścianach nawy. Ozdoby tego typu w kościółkach drewnianych są rzadkością. Jeden z bocznych ołtarzy poświęcony jest św. Mikołajowi, drugi św. Józefowi. Początkowo kościół miał trzy dzwony. Dwa większe wykorzystano do celów wojskowych podczas I Wojny Światowej. W 1922 roku zastąpiono je nowymi, które ponownie zarekwirowano podczas II Wojny Światowej. W 1964 roku na wieży kościoła osadzono nowe dzwony, które dzwonią do dnia dzisiejszego. Kościół, tak samo jak cmentarz, ciągle są wykorzystywane. Msze celebrowane są zarówno w języku czeskim, jak również w języku polskim. W okresie Świąt Bożego Narodzenia urząd gminy co roku urządza koncerty, które cieszą się dużą popularnością. Kościół stanowi cenny zabytek ludowego budownictwa sakralnego i jest otoczony stałą opieką gminy Piotrowic.
